Skóra to zewnętrzna bariera organizmu, która odpowiada za termoregulację, uczestniczy w przyswajaniu wapnia i chroni przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych takich jak mróz, wiatr, promieniowanie słoneczne czy mikroorganizmy. Niestety, nie u wszystkich ludzi funkcjonuje ona prawidłowo. U osób dotkniętych atopowym zapaleniem skóry obserwuje się defekt bariery naskórkowej.
Atopowe zapalenie skóry – choroba o podłożu alergicznym
W przypadku AZS mamy do czynienia z chorobą zapalną skóry o charakterze przewlekłym i ze skłonnością do nawrotów, która w 90% przypadków ujawnia się przed 5. rokiem życia. Schorzenie to wyróżnia się charakterystyczną morfologią i lokalizacją zmian skórnych. Atopowemu zapaleniu skóry zazwyczaj towarzyszy silny świąd (Nowicki), który może utrudniać codzienne funkcjonowanie, a nawet powodować zaburzenia snu. AZS ma podłoże genetyczne, w sytuacji, gdy jedno z rodziców zmaga się z tą przypadłością, prawdopodobieństwo, iż choroba rozwinie się również u dziecka waha się od 20 do 40%. Jeśli natomiast na atopowe zapalenie skóry cierpi zarówno matka, jak i ojciec, wynosi ono 40-60%. Objawy choroby mogą ulec nasileniu pod wpływem czynników środowiskowych.
Defekt bariery naskórkowej przyczynia się do nadmiernej przeznaskórkowej utraty wody oraz zmniejszenia ilości międzykomórkowych lipidów. W rezultacie skóra staje się bardzo sucha, czemu towarzyszy dokuczliwy świąd, który prowokuje chorego do drapania. Wskutek drażnienia mechanicznego powstają uszkodzenia, poprzez które mogą przenikać substancje obce oraz gronkowiec złocisty. To z kolei może przyczynić się do wystąpienia wtórnej infekcji bakteryjnej skóry, która manifestuje się miodowo-żółtymi strupami i nasilonym sączeniem zmian wypryskowych. W ten sposób powstaje błędne koło napędu AZS, które można przerwać, eliminując dwie przyczyny: świąd oraz redukując przyleganie gronkowca złocistego do skóry.
Pielęgnacja skóry atopowej
Delikatna i sucha skóra atopowa wymaga szczególnej pielęgnacji i ochrony. Odpowiednio dobrane produkty stosowane zewnętrznie łagodzą świąd i pieczenie towarzyszące AZS. Specyfikami pomocnymi w pielęgnacji skóry atopowej są emolienty. Tworzą one na powierzchni skóry film natłuszczający i chroniący skórę przed nadmierną utratą wody, a więc w pośredni sposób ją nawilżający. Zapobiegają one również wnikaniu niepożądanych substancji ze środowiska zewnętrznego.
W przypadku dzieci poniżej 5. roku życia w rozwoju AZS dużą rolę odgrywa alergia pokarmowa. Wynika to ze specyfiki układu pokarmowego małych dzieci, ich system trawienny nie jest w pełni dojrzały i tym samym nie przyswaja niektórych rodzajów pożywienia. W patogenezie atopowego zapalenia skóry mogą uczestniczyć też alergeny wziewne np. kurz, roztocza.
Czym jest alergia pokarmowa?
Alergia na pokarm to nieprawidłowa i niewspółmierna do zagrożenia reakcja systemu odpornościowego, która powstaje jako odpowiedź na alergen dostarczony wraz z pokarmem, który u większości osób nie przyczynia się do wystąpienia niepożądanych dolegliwości (Robinson). Różnica między osobami zdrowymi i chorymi objawia się nadwrażliwością układu odpornościowego. U osoby zdrowej pracuje on w prawidłowy sposób i nie traktuje danego alergenu jako zagrożenia, podczas gdy u osób chorych dochodzi do uruchomienia reakcji skierowanych w celu jego unieszkodliwienia.
Objawy alergii są zróżnicowane. Najczęściej jednak mamy do czynienia ze zmianami o charakterze dermatologicznym takimi jak wysypka, zaczerwienienie, pokrzywka, świąd. Znacznie rzadziej występują poważniejsze objawy takie tak biegunka, wymioty czy też zagrażający życiu obrzęk górnych dróg oddechowych.