Spirometria jest badaniem czynnościowym układu oddechowego, które warto wykonać u pacjentów skarżących się na objawy charakterystyczne dla astmy. Ta metoda diagnostyczna pozwala ocenić drożność oskrzeli. Jeśli ta jest ograniczona, oznacza to, iż mamy do czynienia z dychawicą.
Podczas badania wykonuje się próbę rozkurczową. Polega ona na podaniu drogą wziewną salbutamolu i wykonaniu spirometrii po 20 minutach. Próba rozkurczowa zwiększa trafność diagnozy. Jeśli farmaceutyk przyczyni się do znaczącej poprawy lub ustąpienia obturacji oskrzeli, prawdopodobnie pacjent zmaga się z astmą.
Znaczenie pomiaru PEF
Pomiar PEF odgrywa niezwykle istotną rolę w badaniu spirometrycznym. Dokonuje się go automatycznie podczas dmuchania w spirometr. Przy wykorzystaniu miernika natężonego wydechu PEF określa się szczytowy przepływ wydechowy i tym samym ocenia się stopień drożności oskrzeli.
Mianem PEF określamy największy przepływ w czasie natężonego wydechu, jaki badanemu udało się osiągnąć. Wartości PEF wykazują wysoką korelację z FEV, czyli parametrem wyznaczanym w spirometrii, który dokładnie określa drożność oskrzeli. Ten najprostszy pomiar przepływu często jest niedoceniany i wykonywany zbyt rzadko. Pomiary PEF przeprowadza się u astmatyków, którzy są leczeni w warunkach domowych. Na ich podstawie ocenia się dobowy rytm drożności oskrzeli. Pomiar PEF pozwala określić, jakie czynniki sprzyjają ostrym napadom duszności.
Ocena skuteczności leczenia
W sytuacji, gdy parametr PEF przyjmuje prawidłowe wartości, lekarz wie, że leczenie zostało właściwie dobrane, a stan pacjent jest stabilny. Gdy przebieg choroby ulega zaostrzeniu, można zasięgnąć opinii specjalisty przez telefon. Po podaniu wartości parametru PEF lekarz określi metody postępowania. Jest to niezwykle przydatne narzędzie w przypadku chorych niestabilnych.
Przebieg badania spirometrycznego
Badanie zawsze wykonuje się w pozycji siedzącej lub stojącej. Do płuc nabiera się jak najwięcej powietrza, po czym wykonuje gwałtowny i szybki wydech. Przeprowadza się co najmniej 3 pomiary, z których pod uwagę bierze się najlepszy. Przed rozpoczęciem pomiaru wskaźnik ustawia się w pozycji „zero”. Wynik podaje się w litrach na sekundę oraz w litrach na minutę. W przypadku dorosłych wykorzystuje się aparaty, które mają skalę od 50 do 850 na minutę. Wynik pomiaru porównuje się z wartościami należnymi dla danego pacjenta. Zależą one od wzrostu, płci i wieku pacjenta. Chory porównuje uzyskany wynik ze swoimi najlepszymi. Co roku należy aktualizować najlepszy wynik. Kolejne pomiary należy przeprowadzać w zbliżonych warunkach, przed lub po lekach, w pozycji stojącej lub siedzącej.