Alergologia jest dziedziną medycyny zajmująca się diagnozowaniem i leczeniem schorzeń alergicznych wywoływanych przez alergeny. Alergeny to substancje powodujące reakcje alergiczne. Najczęściej są to białka pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego jak również proste związki chemiczne o charakterze haptenów, które są składnikami wielu leków. Alergeny mają zdolność do wywołania przeciwko sobie swoistej odpowiedzi odpornościowej i do przenikania przez błony śluzowe. Substancje te powodują reakcje uczuleniowe. Organizm uruchamia systemy mechanizmów obronnych zwalczających zagrożenie. Alergeny dzielimy na: wziewne, kontaktowe, pokarmowe i leki. Ze względu na okres ekspozycji alergeny dzielimy na sezonowe i całoroczne. Najczęściej uczulające alergeny to: dym papierosowy i smog, kurz, roztocza, grzyby mikroskopijne, pyłki roślin, sierść zwierzęca, jad owadów błonkoskrzydłych, alergeny pokarmowe i leki. Rozwój cywilizacji znacząco zwiększył zachorowalność a alergia została uznana za chorobę cywilizacyjną. Co czwarty Polak cierpi na alergię.
Objawy chorób o podłożu alergicznym
Objawy schorzeń alergicznych zależą od rodzaju i stężenia alergeny. Spektrum objawów jest szerokie od kataru, łzawienia aż po bardzo niebezpieczny wstrząs anafilaktyczny. Nie zawsze są charakterystyczne i mogą być mylone z przeziębieniem. Zazwyczaj wiążą się z określonymi obszarami ciała. Katar sienny (alergiczny) objawia się kochaniem, uporczywym wyciekiem, zaczerwienieniem nosa i spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Zapalenie spojówek skutkuje łzawieniem, zaczerwienieniem, obrzękiem powiek i podkrążonymi oczami. Atopowe zapalenie skóry objawia się świądem, wypryskami lub bąblami, bladością i suchością skóry. Świszczący oddech, duszność i kaszel to objawy astmy oskrzelowej. Alergia pokarmowa objawia się nudnościami, bólami brzucha i biegunką.
Wstrząs anafilaktyczny jest reakcją alergiczną, pojawiającą się na skutek kontaktu organizmu z alergenem jak na przykład z lekami, jadem osy lub pokarmem. Następuje po kilku sekundach od kontaktu z alergenem. Objawy wstrząsu anafilaktycznego gwałtowny spadek ciśnienia, bladość, przyspieszenie akcji serca, możliwa utrata przytomności. Jest bezpośrednim zagrożeniem życia i należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe.
Rozpoznanie i leczenie alergii
Punktem wyjścia w ustaleniu przyczyn alergii jest obszerny wywiad z pacjentem. Lekarz próbuje ustalić predyspozycje również rodzinne do alergii, symptomy ich charakter i natężenie i inne okoliczności związane z chorobą. Podstawowym badaniem diagnostycznym są testy alergiczne umożliwiające rozpoznanie alergenu wywołującego objawy uczulenia. Najpopularniejsze są testy skórne polegają na obserwacji reakcji na substancje potencjalnie uczulające. Badanie krwi pozwala oznaczyć poziom przeciwciał. Do metod diagnostycznych zalicza się również testy prowokacyjne i próby eliminacyjne. Alergia jest niestety chorobą na całe życie, można jedynie ograniczyć jej objawy. Osoba chora powinna unikać kontaktu z substancją uczulającą i posiadać jak najwięcej wiedzy o swojej chorobie. W leczeniu farmakologicznym stosuje się odczulanie, podawanie szczepionek z alergenem, aerozole donosowe, inhalatory doustne oraz tabletki. Alergia znacząco obniża komfort życia pacjenta, dlatego ważne jest jak najszybsze podjęcie leczenia w specjalistycznej poradni na przykład w centrach medycznych należących do Grupy Scanmed – zobacz: https://scanmed.pl/specjalizacje/alergologia
